Geschreven in Kenia, 20 februari 2024
De Z van … zaden
Medio januari is het zover: we krijgen het (voorlopige) resultaat te horen van de actie Plant zaden voor Kerst. En het is een enorme verrassing: bijna 4,5 miljoen Keniaanse shillingen (ruim € 25.000)!
Samen met Edah, de onvermoeibare secretary van de ECM maak ik van een oude taartdoos een mooie cheque, de bloemen krijgen we van mama Fridah en de taart wordt door de mama’s gebakken. Ik krijg de eervolle taak om de cheque aan George, de directeur, te overhandigen. En daarna is het zingen en dansen geblazen. Wat een feest!
Niet snel daarna worden de zaden aangeschaft. Grote zakken cowpeas en green grams worden door een leverancier geleverd en opgeslagen in de Main Store, koel en wel. Ik sta te trappelen om mee te gaan om ze uit te delen, maar dat gaat in twee etappes.
De Z van … zaden leveren
Op 13 februari jl. mag ik met Emmanuel mee om de zakken met zaden vanuit de Main Store op het Center, die inmiddels zijn toegewezen aan de SSU’s in de 6 wards, te verdelen. Er is een auto gehuurd mèt driver, die ’s morgens al een drietal SSU’s heeft bevoorraad. Nog drie te gaan dus… en dat zijn dan weer de SSU’s die het verste weg liggen.
Het inladen geeft nogal een gedoe: facility legt de zakken keurig in de achterbak, maar het is natuurlijk handiger als de zakken voor de eerste SSU die we gaan bezoeken, als laatste worden ingeladen.Dus … alles er weer uit en de driver geeft aanwijzingen. Ik zit samen met mama Fridah op de bank voor het centrum en we zien het met enig leedvermaak allemaal gebeuren (‘mannen …’).
Het is altijd leuk om een tochtje te maken, en ik kijk dan ook met veel plezier uit het raam naar de dry lands. We hotsen en klotsen wat af. De ramen staan wagenwijd open, want het is bar heet, Emmanuel is aan het bellen en de driver zet de radio nog een slagje harder. Het maakt allemaal niet uit … hakuna matata!
In Vitsangalaweni (Dzombo ward) was ik twee weken geleden nog. De kinderen uit de klas komen naar buiten rennen, want een auto, die zomaar dichtbij hun klas komt staan, tja, dat is een bezienswaardigheid. Esther en Samuel, kleine Hindu en Maxwell hangen aan mijn armen, ze moeten echt even high fiven. Wat een welkom: karibu sana! Maar teacher John is resoluut: terug de klas in en stil zijn!
Er worden zakken en zakjes uitgeladen, er wordt geteld en nog een keer geteld. Er wordt een formulier bestudeerd en uiteindelijk na veel wijzen en luide woorden ondertekend. Luide woorden: ja er wordt hier soms luid en duidelijk gecommuniceerd, maar als ik zeg ‘hé, geen ruzie maken’, schieten ze in de lach. Nee hoor, er wordt helemaal geen ruzie gemaakt! Het is zo’n beetje hun manier van communiceren, en dat zie/hoor je natuurlijk ook terug bij de kinderen 🙉
Ook in Mwangulu is het uitladen zo gepiept, maar daar worden de drie zakken wel nog een keer of 10 geteld, de zakjes vertilizer worden uit een plastic zak gehaald en ook geteld, en de potjes met een ander soort vertilizer worden apart gehouden. Maar natuurlijk wordt het formulier gewoon getekend en kunnen we verder.
Naar LungaLunga (Vanga ward), naar de SSU die volgens mij als eerste gebouwd is. Gwaru, de Social Worker waarmee ik kortgeleden nog een fieldtrip maakte, is aanwezig en het is ook nog eens lunchpauze. Er staan veel kinderen flink in de weg, maar niemand die zich eraan stoort. Het is hartstikke gezellig en ik krijg van een van de grote jongens hele verhalen te horen. Hij moet er zelf het hardst om lachen, en ik lach voor de gezelligheid gewoon mee. Heerlijk die kids zonder enige terughoudendheid.
Vanga ward is de grootste ward met twee SSU’s (LungaLunga en Kiwegu), en krijgt dus ook de meeste zakken. Gwaru en Emmanuel tellen nu samen de zakken zaden en de zakjes en potjes mest. Er wordt gepraat over de te tekenen overeenkomsten, gewezen naar hoeveelheden en de cijfertjes op het papier, er wordt nog even gebeld met ik-weet-niet-wie, maar uiteindelijk zie ik ze ook hier gewoon tekenen. Geweldig.
Moe maar voldaan keren we terug naar het center. Ik wil alleen nog maar een koele douche…
De Z van … zaden uitdelen
En dan keer ik op 15 februari 2024 terug naar Mwangulu. Deze keer gewoon per matatu, die is ‘opgeroepen’ door mama Fridah. Er gaat namelijk niet altijd een matatu rechtstreeks naar Mwangulu (het ligt nogal ‘up country’) en dus moet je wel weten welke matatu je moet nemen. Het is ruim een uur rijden en nog een stukje lopen naar de SSU. Ik tref van KidCare nog twee medewerkers in de matatu: de OT Baraka, die zijn wekelijkse therapieën daar gaat doen, en de Coordinator SSU, die een community meeting in Mwangulu heeft.
De Social Worker Jonathan Moka (of kortweg Moka) staat me al op te wachten, tezamen met de Agricultural Officer van de County (Mbwana Makame). Samen bekijken ze alles heel goed en daarna maken we stapeltjes voor de 18 mensen die zaden zullen komen halen: 2 kg cowpeas, 2 kg green grams, twee flesjes voor mij onduidelijke pesticide vloeistoffen en een zakje pesticide poeder.
Dan gaan Moka en Mbwana de groep wachtende mama’s en een enkele baba uitleg geven over de pesticide flesjes en -poeder. Mbwana is echt nog een jonge knul en kijkt af en toe met een schuin hoofd naar Moka, een doorgewinterde Social Worker. Leuk om hun samenwerking te zien …
Als Moka vervolgens een voor een de namen oproept, moet er eerst een handtekening worden gezet, voordat de zaden worden overhandigd. En helemaal volgens de Keniaanse gewoonte, wordt er uitgebreid geposeerd voor de foto. Ik zeg af en toe, dat ze niet op mijn camera moeten letten, ik maak liever zo maar wat ‘actie’ foto’s, maar dat lijkt toch teveel gevraagd.
Het uitdelen verloopt soepeltjes. Twee households zijn niet gekomen, maar, aldus Moka, dat komt waarschijnlijk omdat ze zo ontzettend ver weg van de SSU wonen. Hij zal deze of volgende week de zaden even langsbrengen.
De pauze breekt aan en de kinderen van de ‘gewone’ school èn de SSU stromen naar buiten. Sommigen gaan naar huis, lunchen, sommige blijven op school en krijgen hier lunch. Moka en een van de kinderen spelen nog even met een bal, bestaande uit afval met elastieken erom heen. Ik blijf het inventief vinden …
De Z van … huisbezoeken 🤪
Net als ik besluit om op de een of andere manier terug te gaan naar KidsCare Center, vraagt Moka of ik nog mee wil twee households bezoeken. Hij wil me ook graag even de demonstration unit van de beehives van Mwereni laten zien. En daar zeg ik natuurlijk geen nee tegen.
Het is heet, heel erg heet. Ik plak aan alle kanten en mijn t-shirt is doorweekt. Ik spring achterop de pikipiki en we rijden snel weg. ‘Is het ver?’ roep ik. ‘Nee’ krijg ik als antwoord. Maar na een kleine 20 minuten zijn we nog niet op de plaats van bestemming. TIA … (This Is Africa) denk ik dan maar weer 😂 In de tussentijd droog ik heerlijk op in het windje …
De site waar de beehives zijn, ligt er prachtig bij. Moka moet even controleren of het allemaal wel goed is ‘schoongehouden’, maar is uiteindelijk erg tevreden. Hij vertelt dat er gisteren geoogst is (honing) en dat we even bij een van de huishoudens langsgaan om te vragen hoe dat is gegaan.
Maar eerst even langs het eerste huishouden. Er is niemand thuis. Moka vertelt me dat het huis van deze mama in de overvloedige regenval van vorig jaar is bezweken. Ze is nu bezig om een nieuw huis te bouwen; de palen liggen er al en het materiaal om makuti’s te maken ligt al overal verspreid. Het geld voor de bouwmaterialen sprokkelt ze bijeen met de dagbaantjes die ze soms heeft. Maar ook is ze lid van de Farmers Group, die gisteren heeft geoogst.
Ze woont nu even tijdelijk in dit huisje, er is geen boom voor wat schaduw en het is verzengend heet. Wat een ellende heeft die regen toch aangericht … Moka maakt snel foto’s om zijn rapport te kunnen schrijven.
We rijden door naar het tweede huishouden. Wat een verrassing… ik ken mama Khadija Hassan al jaren! De knuffels zijn niet van de lucht en ik moet meelopen (nou ja… rennen) naar haar nou niet al te grote schaduwboom. Haar kinderen lopen mee en ook baba komt aanlopen. Als ik aankom bij het tafeltje, ben ik even met stomheid geslagen: de oogst van gisteren uit de bijenkasten is 15 flesjes van 500 cc, allemaal vol honing. Wat geweldig!
Moka vertelt dat Mwereni ward de grootste opbrengst uit de bijenkorven heeft van alle wards. Ondanks dat het de drylands zijn, de hitte (vooral op dit moment) bijna verstikkend is, zijn er veel bloemen en is er dus ook veel te halen voor de bijen.
Er wordt uitgebreid gediscussieerd of de (oude) waterflesjes wel zo rendabel zijn. Per flesje 500 Ksh (€ 3,20). Maar als ze echte ‘cans’ hebben, kleine potjes, dan kunnen ze uit één flesje meer halen: per potje is het dan 250 Ksh en er gaan 2,5 potje uit één flesje. Daarnaast is het (voor mij) maar de vraag of de flesjes zo ‘schoon’ zijn, ze zien er in ieder geval niet echt uitnodigend uit. Baba vertelt dat de (nog steeds) gloednieuwe centrifuge niet wordt gebruikt. Moka legt mij uit dat ze niet weten hoe ie werkt, en dat ie daarom netjes in de hut wordt bewaard 🙃 Moka zegt toe een training te zullen regelen, zodat ze de volgende oogst de centrifuge wel kunnen gebruiken.
Tijdens het gesprek kijk ik wat rond. De kuikentjes zijn onder de tafel gekropen, in de koelte gaan zitten. De huisjes in de omgeving zijn van mama Khadija’s kinderen. Het schitterende ronde ‘huisje’ is de keuken, lekker koel met een dak van gras! In de kring zitten drie dochters met hun kroost. En ik sudder wat weg in de hitte…
Geweldig om de resultaten van het bijenproject, wat nog niet eens zo ontzettend lang loopt, van dichtbij te kunnen zien. Ik denk aan alle donoren, ook vanuit mijn netwerk, die met de aanschaf van beehives hebben meegeholpen. En ik hoop dat zij ook deze blog lezen!
De Z van … zonnebrillen
Donoren, sponsoren. Ineens moet ik aan de enorme hoeveelheid zonnebrillen denken, die ik in november vorig jaar kreeg aangeboden van de Hoevelakense Opticien ‘Hoflake Optiek’. Prachtige grote en kleine zonnebrillen, allemaal gloednieuw. Twee dozen vol kreeg ik mee en ik kreeg ze ook allemaal in mijn koffers.
In Kenia aangekomen heb ik ze, samen met mama Fridah, verdeeld: het allergrootste deel gaat naar de Kwale Albinism Network. Hamisi Mwero komt ze langs halen en we nodigen hem van harte uit om even mee te lunchen. De standaard foto’s bij het standbeeld van KidsCare mogen ook dit keer niet overgeslagen worden en dan vertrekt Hamisi weer met een enorme tas vol zonnebrillen. Later stuurt hij me nog een foto, van één van ‘zijn’ kinderen uit het netwerk. Zijn dankbaarheid kent geen grenzen.
Ook de Kenya Kesho Girls school in Mshiu, de ‘buur’ van KidsCare, krijgt een zak vol brillen. Zij hebben een aantal kinderen met albinisme in de klassen en zijn er super blij mee. Daniel (de coordinator van de school) stuurt me een paar dagen later enkele foto’s, met de opmerking: drie meisjes uit één gezin blij gemaakt!
De laatste brillen worden gereserveerd voor de kinderen (en volwassenen) die bekend zijn bij KidsCare. Jaren geleden hoorde ik het verhaal, dat albino kinderen hun leven (in het verleden) niet echt zeker waren; ze werden als zonderling gezien, een straf van God en soms zelfs gedood omdat hun botten geneeskrachtige medicijnen zouden leveren. Ik griezel bij dit soort verhalen! Gelukkig lijkt het tij snel te keren en worden kinderen met een handicap, fysiek of mentaal, tegenwoordig steeds minder buitengesloten. Ze horen er gewoon bij.
De Social Workers laten weten hoeveel albino kinderen zij in hun ward kennen en van mama Fridah krijgen ze vervolgens de brillen mee.
De Z van … zoveel steun
Het is soms onvoorstelbaar hoeveel mensen in mijn netwerk mijn werk in Kenia (en Malawi) steunen. Door het allemaal zo op te schrijven, besef ik het draagvlak pas echt. Ik hoop dat iedereen weet dat alles, maar dan ook echt alles, terecht komt bij vooral kwetsbare kinderen en volwassenen die soms geen uitweg meer zien en met een klein beetje hulp net dat zetje krijgen waardoor ze verder kunnen. Een zak zaden of een zonnebril … het geeft hoop.
Met een dankbare groet,
Grada/Nadzua
De Z van dikke Zoen voor jou!
Mooi verhaal weer Grada wat tijn om dit te kunnen doen !
wat fijn dat er zoveel mensen zijn die je steunen, je doet dan ook fantastisch werk!
Het blijft geweldig omgeving lezen .
Maar ik denk ook dankbaar om het te doen .
Je bent echt een topper
Prachtige foto’s en verhalen! En hartverwarmend wat er wordt gedaan door de organisaties en jou om het leven van mensen te verbeteren! Dat je wordt besmet door het Afrika virus kan ik me helemaal voorstellen!