Geschreven in Kenia op 21 november 2019
William, de HOD SW (head of department Social Workers), heeft een heel schema voor mij gemaakt, waarbij ik zes keer mee mag met ofwel de occupational therapists, ofwel een Social Worker om huisbezoeken af te leggen. En ik wil het hier gezegd hebben: ik zie er zoals altijd enorm naar uit, want hiermee krijg ik toch weer heel helder op mijn netvlies, waarvoor ik het allemaal doe.
Ik heb dinsdag al zoveel mogelijk vooruit gewerkt in de office, zodat ik niet het gevoel krijg dat dingen blijven liggen. En dus sta ik met een gerust hart om 08.15 uur aan de weg om mijn matatu te scoren naar LungaLunga. Dat stadje ligt aan de grens van Tanzania en het is een klein uurtje rijden inclusief alle stops om passagiers af te zetten, op te pikken, de plaspauze van de chauffeur live mee te krijgen, of te wachten op de onderhandelingen over de prijs van mango’s, maïs of casave van de moneyman, de driver of zelfs een van de passagiers bij een marktje langs de weg.
Deze morgen heb ik wel heel veel geluk, vind ik: ik heb een ruime zitplaats voorin en de bank waarop ik mag zitten is prima in orde. In de windshield zitten deze keer nou eens geen barsten (hoewel het zicht door allerlei belangrijke stickers behoorlijk wordt beperkt), en zelfs de ruitenwissers doen het gewoon. Want ja, het is hier regenseizoen, dus het kan flink plenzen, overigens zonder dat het afkoelt 😊
Op het busstation van LungaLunga tref ik Gwaru, de SW in deze regio. Hij heeft vier dorpen onder zijn hoede, en in elk dorp begeleidt hij 10 households (zoals dat hier heet). Ik klim achter op de pikipiki (motorbike) en we gaan op pad.
CSA: children with special abilities
Hier in Kenia, net als in NL, heeft de Government de verplichting om alle kinderen de mogelijkheid te bieden om naar school te gaan. Ook kinderen met ‘special abilities’ vallen onder deze verplichting. Dit is echter zeker niet zo eenvoudig als het klinkt! In de jaren, dat KidsCare in deze arme County (Kwale) werkzaam is, wordt steeds duidelijker dat er naast gezonde kinderen ook kinderen zijn die door hun familie een beetje achter worden gehouden: ze hebben een beperking, geestelijk en/of fysiek, en daar schaamt men zich in Afrika voor… het zou wel eens een straf van God kunnen zijn.
KidsCare heeft zich het lot van deze kinderen, van hun ouders en hun andere familieleden aangetrokken. En om een lang verhaal kort te houden: deze speciale kinderen komen inmiddels langzaam aan tevoorschijn, moeders gaan met elkaar over hun speciale kind praten en over de hulp die KidsCare kan bieden.
Ik denk dat ik er al vaak over gesproken heb in mijn blogs … maar in de jaren dat ik hier nu kom, heb ik al zo vaak kinderen van volledig immobiel zien groeien naar kruipen, naar lopen, van stilletjes in een hoekje zitten naar schateren als ik op de grond ga zitten en met ze ga babbelen (in het NL natuurlijk 😉). Ik kan de keren dat ik met een brok in mijn keel achter mijn camera kroop niet tellen. Het is elke keer weer ontroerend en zo prachtig!
Special School Unit (SSU)
Maar daarbij kon het natuurlijk niet blijven. De Government werd door KidsCare betrokken bij de activiteiten en gaandeweg (pole pole, rustig aan op zijn Afrikaans) werden er stappen gezet in het realiseren van schooltjes voor deze kinderen inclusief een daycare waar therapie kan worden gegeven.
Inmiddels is er een aantal SSU’s gebouwd, waar kinderen met ‘special abilities’ worden opgevangen. Op 12 november 2019 werd (op één van de locaties) een grote opening georganiseerd, waarbij vele hoogwaardigheidsbekleders aanwezig waren. Zo jammer dat ik me hiervan niet bewust was, anders was ik zeker een dagje eerder naar KidsCare gekomen.
Met Gwaru bezoek ik de Special School in LungaLunga. Het gebouw ziet er prachtig uit, alles zo nieuw en fris. Helaas is het schoolvakantie en is alleen Henrica (occupational therapist) aan het werk met kleine Kassim van 9 jaar, die stralend naar me lacht. Ik ken hem! En ik wil eigenlijk gewoon héél graag geloven dat hij mij ook herkent 😉 De mama (elke vrouw heet hier mama, ik dus ook) begroet mij superblij en we praten even bij. Ook zij straalt als ik haar vraag naar de vorderingen van Kassim: hij kan nu zitten in zijn rolstoel (donatie van KidsCare) en hij kan al een klein beetje grijpen naar dingetjes. Zo’n rolstoel heeft overigens een enorme impact op een gezin: de mama kan haar kind meenemen als ze ergens heen moet (en dus ligt het kind niet alleen maar achter in het hutje), de buurtkinderen vinden het superleuk om met zo’n rolstoel met het kind erin in de buurt te crossen en het sociale leven van kind èn familiekrijgt een enorme boost!
En weer verder
We hebben een vol programma en daarom duiken we toch maar de regen in. Ik ben binnen een minuut doorweekt, maar ach, het droogt ook wel weer. We bezoeken in totaal acht households en ik maak veel, heel veel foto’s. Het zijn allemaal families die inmiddels 2,5 jaar aan het KidsCare Homecare programma deelnemen en zij zullen dus allemaal volgend jaar zelfredzaam moeten zijn. En dat kunnen ze! Met de terugblik van Gwaru erbij is het fascinerend om te zien wat er in zo’n korte tijd kan veranderen.
We parkeren de pikipiki aan de noordkant van het meer en gaan lopend verder. Het is slippery door de regen en mijn voeten zien er in no time niet meer uit. Ik zie weer de meest prachtige bloemen en vlinders, en we vissen met een even inventief als simpel systeem nog een mango uit de boom!
Indrukwekkend
Een van de huishoudens die we bezoeken maakt veel indruk op me. Het gaat om een grootmoeder, weduwe, met drie kinderen en drie kleinkinderen. Zij hadden 2,5 jaar geleden een hutje aan het meer, dat in elk regenseizoen verzwolgen werd door het stijgende water; elke keer weer herbouwden ze het hutje op dezelfde of bijna dezelfde plek, want het was hun eigen stukje land. Ze hadden nauwelijks inkomen en daarmee ook nauwelijks vooruitzichten.
Maar gelukkig zijn met behulp van het Homecare progamma en door samen met Gwaru te kijken naar de mogelijkheden, de nodige oplossingen gevonden. Zo heeft zij van een van hun dorpsgenoten de mogelijkheid gekregen om een huisje te bouwen op hoger gelegen zogenaamd ‘borrowed land’. En dat heeft ze gedaan: het is prachtig geworden. Op haar eigen stukje shamba (de grond bij het meer) verbouwt ze groenten, die ze weer op de markt in LungaLunga verkoopt. En verder heeft zij gespaard voor een (zwangere) geit, zodat haar ‘veestapel’ gestaag kan groeien.
Een van haar dochters is thuis, de moeder van het kind dat rondscharrelt. Ik heb wat kleertjes bij me en slippertjes (met dank aan Wilma!), die oma probeert aan de voetjes te schuiven. We moeten allemaal lachen, want het is duidelijk dat het kleintje dit niet gewend is. Het rokje wordt vervolgens over de luier getrokken en grootmoeder èn moeder staan te stralen!
Ik zie hoe trots de grootmoeder is. Terecht, ze heeft zich uit een bijna uitzichtloze situatie gemanoeuvreerd. Hiermee is zij een voorbeeld voor haar kinderen en voor haar kleinkinderen, voor wie zij overigens zorgt als haar kinderen aan het werk zijn of naar school.
Ze grijpt telkens mijn hand en bedankt me steeds weer ‘asante sana’. Maar ik schud mijn hoofd en probeer haar met hulp van Gwaru duidelijk te maken dat zij het echt allemaal zelf heeft gedaan, met een klein beetje hulp van KidsCare…
We nemen afscheid met een dikke knuffel en een hartelijk ‘tutaonena tena’ (see you again)!
Dertien kinderen
Een ander bezoek zal me, om verschillende redenen, lang bijblijven. Het gaat om een vader en moeder met dertien kinderen en een oude grootmoeder. Ook zij zijn zo’n 2,5 jaar geleden door de chief van het dorp voorgedragen voor het Homecare programma: zij hadden nauwelijks een dak boven het hoofd, de kinderen gingen niet naar school, er waren geen inkomsten en het gezin dreigde volledig weg te glijden. Ik kan me er geen voorstelling van maken, maar Gwaru brengt het pratend wel op mijn netvlies.
In het programma zijn Njawa (vader), maar ook Saada (moeder) zeer actief geworden. Zo is er een grote hut gebouwd, is er een mooie buitenkeuken, worden er bananen verbouwd en heeft hij Moringa-bomen: daarvan worden de bladeren en takken verkocht voor medicinale doeleinden (antifungal, antiviral, antidepressant and anti-inflammatory). Er zijn ook kippen, waarvoor hij een zeer inventief ‘hok’ heeft gemaakt: een gat in de grond en een deurtje ervoor: lekker koel voor de kipjes! Je moet er maar opkomen!
En met al deze activiteiten kan hij het grote gezin goed onderhouden.
Ik loop rond met een sliert van dertien kinderen achter me aan over het terein. Ik zie enkele, toch al wat oudere kinderen met een min of meer lichte geestelijke handicap en begrijp dat dit misschien ook wel de reden is dat er in het verleden veel ellende was. Al deze kinderen gaan nu naar school met uitzondering van de oudste zoon, die een casual job heeft. Ik word er overigens op een gegeven moment wel een beetje kriegel van dat ze me allemaal willen aanraken en vervolgens gillend weglopen, en op een dwingende manier willen dat ik foto’s van ze maak. Ik probeer ze een beetje van me af te houden, maar denk ook dat zo’n mzungu met grijze haren voor hen ook wel een bezienswaardigheid is.
Ik kijk bewonderend naar de drie volwassenen, Gwaru, Njawa en Saada: mij valt de gelijkwaardigheid op die zij uitstralen en dat is best bijzonder. Er staan daar gewoon een paar mensen met elkaar te overleggen en iedereen is gelijk. Mooi om te zien hoe mensen, die een paar jaar geleden op de rand van de afgrond stonden, nu een bestaan hebben opgebouwd en daar enorm trots op zijn. En als ik Gwaru vraag of zij zich volgend jaar, als zij uit het programma zullen gaan, zullen kunnen redden, staat er een trotse SW tegenover mij: ook hij kijkt mij stralend aan en zegt dat dit zeker gaat lukken!
Terug naar de pikipiki
We lopen terug langs het meer en zakken verschillende keren bijna weg in de blubber. Maar ach, een kniesoor die daarop let. Onderweg komen we Rosemary tegen: zij is KCV, een KidsCare Volunteer. In elk dorp zijn er tien gezinnen die in het programma van KidsCare zijn opgenomen en daarnaast zijn er ook vijf KCV’s actief. Zij zijn onderdeel van de community en bezoeken de gezinnen ook, weten wat zij moeten doen bij problemen, staan in contact met de SW’s en zijn daarmee een belangrijke schakel!
Ik ken Rosemary nog van vorig jaar en we begroeten elkaar hartelijk. We kletsen wat en gaan daarna verder.
Gestolen
We komen bij vader Salim, die door zijn vrouw is verlaten. Hij zorgt voor zijn drie kinderen, die op dit moment op vakantie bij familie zijn. We treffen daar ook een andere KCV, die trots vertelt dat hij tevens de chief van het dorp is. Hij moet daarbij, leunend tegen zijn fiets, toch echt benadrukken (tegen mij) hoe druk hij het wel niet heeft. Ik kan me niet helemaal aan de indruk onttrekken dat zijn stress wel meevalt.
Salim heeft kunnen sparen voor een koe, die een kalfje heeft gekregen. Hij is apetrots en moet en zal op de foto met zijn ‘veestapel’. Gwaru vertelt dat Salim al eerder een koe had, maar dat die op een nacht is gestolen. Iedereen is opgetrommeld om de koe te zoeken, tot en met de politie, maar de koe is nooit teruggevonden. Maar nu heeft hij dus gelukkig een nieuwe koe, met kalf!
Vlak bij zijn mooie nieuw gebouwde hut zijn ook beehives geplaatst: deze zijn aangeschaft door 15 gezinnen uit de village en in een coöperatie ondergebracht; Salim neemt ook deel aan de coöperatie. Omdat Salim zicht heeft op de hives, gaat hij regelmatig controleren. Er wordt gezamenlijk geoogst en de opbrengsten worden evenredig verdeeld. Inmiddels is er een goede handel ontstaan in honing en andere bijenproducten! Ik vind het mooi om dit jaar daadwerkelijk bijenactiviteiten te zien, omdat ik vorig jaar alleen gezien heb dat de nieuwe hives werden geplaatst!
Stoppen
Jullie kennen me wel: ik kan natuurlijk uren doorgaan met vertellen, maar ben toch bang dat jullie dan afhaken. Dat wil ik voorkomen en laat hier daarom graag verder de beelden voor zich spreken 😊
Lunch
Van Mama Fridah heb ik lunch meegekregen: chapati en een banaan. Ik deel dit en mijn laatste flesje water met Gwaru. Ik ben een beetje moe en hij zegt toe mij naar het busstation te brengen.
Als ik daar om 15.00 uur word afgezet en ik naar de plek loop waar de eerstvolgende matatu zal vertrekken, wordt er daar met z’n allen gewerkt aan het opladen van tonnen en zakken met charcoal (houtskool) bovenop het dak. Een echte meneer (in pak, hagelwit overhemd en een stropdas!) laat ook zijn prachtige koffer erbij zetten. Ik bekijk het van een afstandje en denk er het mijne van. De matatu is behoorlijk vol, maar, zo wordt mij verteld, ik mag voorin zitten, waar naast de driver en twee passagiers nog wel ruimte is voor mij. Ik tel snel het aantal mensen dat erin wordt gepropt: inmiddels 17 inclusief de nette meneer en schud mijn hoofd. Nee, ik ga dit niet doen, ik neem de volgende matatu wel. Dat duurt even en heel eventjes wilde ik dat ik met de vorige was gegaan: een vrouw gaat namelijk vreselijk tekeer tegen de moneyman en de driver en ik versta haar niet, maar het is duidelijk dat ze van mening is dat ik niet naast haar mag komen zitten. Getver, wat een eng mens!
Een kwartiertje later vertrekken we (ik ben achterin gaan zitten) en ik doezel wat weg, niet helemaal, want op tijd zie ik dat de matatu met een noodgang bij KidsCare voorbij rijdt. Ik geef een enorme ram op het dak en roep dat ie moet stoppen. Verdorie…
Ik loop langs de weg terug naar KidsCare, wat overigens soms een hachelijke onderneming is. Een wandelaar staat nou eenmaal onderaan de pikorde en matatu’s, grote bussen uit Tanzania, maar ook politieauto’s en pikipiki’s beginnen al van verre te toeteren en als je niet opzij stapt, rijden ze expres (ja echt!) zo dicht langs de rand van de weg, dat je alleen nog maar kunt wegspringen in de berm. Maar ook deze keer kom ik (met maar één noodsprong) weer zonder kleerscheuren aan bij het center. Ik neem een douche, probeer mijn voeten schoon te krijgen (niet gelukt), trek mijn Afrikaanse jurk aan en ga weer aan het werk…
Met een licht vermoeide groet,
Grada
Angela.verschuur zegt
Jeetje wauw wat een mooi project Grada .
Nog veel mooie momenten toegewenst je bent een mooi mens Grada ben vol bewondering
Gr Angela
Henny zegt
Prachtig om te lezen weer Grada. Je trekt me weer helemaal in het verhaal. Kids Care doet prachtig werk daar. Wens je een hele mooie verdere tijd toe daar.
Gerard Geenen zegt
Je klinkt als altijd vol positieve energie. Wat een mooi verslag (en foto’s) van je bezoek in het veld. alsof je niet weg bent geweest. Zou er zelf morgen ook weer heen willen. Zo fijn dat er zoveel kinderen geholpen worden. Geniet ervan.