Geschreven in Kenia op 10 december 2019
Overal ter wereld, waar ik korte of langere tijd verblijf, heb ik een schuilplekje, een rustplekje, een plekje om even tot mezelf te komen. De meeste van mijn lezers weten al sinds 2016, dat dit plekje bij KidsCare het kippenhok is 😉. Kijken naar meneer Haan die zijn harem uitermate strak in het gareel houdt en nauwelijks onderlinge ruzies tolereert. Het heen en weer getrippel van de kippen, de afdrukken van hun pootjes in het zand, wat zo’n mooi patroon oplevert. Mama kip met haar kleintjes, waar de anderen niet te dicht bij in de buurt moeten komen.
Poppy, die altijd wel weet hoe laat het is als ik in het kippenhok verdwijn, loopt dan met me mee en kalmeert met een grauw en een snauw druktemaker Simba een beetje, die overigens graag je hand afkluift of in je been bijt 😊 Maar het heeft allemaal een rustgevend effect op me, en het lukt me daar dan ook vaak goed om alles een beetje te ordenen in mijn hoofd …
Feestelijk begin van de dag
Na het onverwacht feestelijke begin van de dag als het AIC Ramisi Choir ineens zijn bus naast mijn bed parkeert, is het ook weer tijd voor de realiteit van de dag. Na een snelle douche en een ontbijtje pak ik mijn spullen in voor mijn fieldtrip met Ismael, de occupational therapist (OT). We hebben van de week al overlegd wat ik graag zou willen zien en of er nog iemand speciaal is die ik graag zou willen ontmoeten. Jazeker wil ik dat en Ismael belooft me dat we ons best gaan doen om Swale, een jongetje dat ik al jaren volg bij KidsCare, thuis te bezoeken. Daarnaast zullen we ook nog twee huishoudens bezoeken: één kindje dat al een poosje niet meer op de therapiedagen verschijnt en bij een ander kindje wil hij graag weten hoe de thuissituatie is.
Regentijd
Het lukt me, door alle drukte van het AIC Ramisi Choir en het feit dat er (bijna aansluitend) een grote bijeenkomst is van vertegenwoordigers van de bijengroepen uit de dorpen, om zonder verdere problemen (zonder helm dus 😉) achterop de pikipiki bij Ismael te klimmen. Hij taalt er niet naar en ik vind een geel hesje wel voldoende.
Het heeft geregend vannacht en als we de weg naar Tswaka inslaan, zijn we gedwongen om halverwege rechtsomkeert te maken. De regen heeft enorme poelen in de weg achtergelaten en omdat volstrekt onduidelijk is of we daar wel goed doorheen komen zonder te moeten zwemmen, draait Ismael liever om. We nemen een volgende, nog iets smaller weggetje, dat wat hoger lijkt te liggen, in de hoop dat dit wel lukt. Met af en toe een duik in een onbekend diepe waterplas, waarbij mijn voeten er nog een laagje vuil bij krijgen (ik heb het opgegeven om ze schoon te krijgen), en af en toe een klein wandelingetje waarbij ik de kans krijg om de mooiste baobabs op de foto te zetten, komen we in Tswaka aan.
De Special School Unit (SSU)
Mooi om te zien dat ook hier, voor mijn gevoel een beetje in de middle of nowhere, ook een SSU is neergezet. De SSU’s zijn allemaal gesitueerd bij primary schools en die zijn vervolgens ook verantwoordelijk voor de SSU’s. Er is ook hier een daycare en een schoolruimte, die nu natuurlijk helemaal leeg zijn in verband met de holidays. Ook de therapieruimte is leeg… Ik vraag Ismael wat hiervan de reden is, want hij geeft hier toch elke donderdag therapie.
Hij vertelt dat de kleine ruimte zo heet wordt, dat het niet alleen voor de therapeut maar ook voor zijn cliëntjes bijna niet te doen is om hier te werken. Hij heeft zijn therapiemat daarom nu (in de vakantieperiode van de school) in het grote klaslokaal gelegd zodat hij nog een klein beetje ‘fresh air’ krijgt. Tussen neus en lippen door vult hij aan dat ook de schoolklassen moeite hebben met leren in een ruimte, waar de temperatuur enorm hoog kan oplopen …
En dat klopt, het was me inderdaad al eerder opgevallen in de SSU LungaLunga, waar ik zowat bezweek van de hitte en de OT (Hendrica) er ook behoorlijk bezweet uitzag: er zijn geen plafondventilatoren geïnstalleerd, toch bijna een eerste levensbehoefte hier in heet Kenia. Mmmm, toch eens navragen waarom niet.
Zoals gezegd is Ismael hier elke donderdag om therapie te geven. Helaas is de aanloop minimaal en soms zijn er maar vier cliëntjes die hij kan helpen. Dit heeft volgens Ismael als reden, dat de regio die wordt bediend door SSU Tswaka hier iets groter is dan elders, zodat de vervoerskosten ook iets hoger uitvallen voor de mama’s. Daarnaast is het regentijd en worden de vervoerskosten door de pikipiki’s verdubbeld zodra er maar één regendruppel valt. Die vervoerskosten zijn voor sommige mama’s gewoon niet op te brengen …
Ik moet even nadenken over de verdubbeling van de vervoerskosten in de regentijd, maar even later begrijp ik het ook wel. Het rijden door de enorme plassen en poelen is nou ook niet echt goed voor de motorbike en er zal toch geld gereserveerd moeten worden voor eventuele reparaties…
Klein meiske Mayimbe
Enkele telefoontjes moeten gepleegd worden voordat we het huisje van dit vijfjarige meisje vinden, want hoewel het aan de weg ligt, is dit de eerste keer dat Ismael bij haar langsgaat. Maar de mama van Mayimbe wacht ons op aan de weg en we lopen het stukje naar haar huis. Het is een huisje met maar één kamer, maar het ziet er keurig netjes uit. Het gezin bestaat uit vader, moeder en vijf kinderen, waarvan Mayimbe er een is. Ik geloof dat ik begrijp dat zij de jongste is. Zij is geboren met een hydrocephalus, een waterhoofd. Zij is behandeld en ziet er goed uit. Ze praat niet echt, maar kan inmiddels met enkele hulpmiddelen (backflaps en speciale, stevige schoenen) en een handje van haar mama wel korte tijd staan. En ze kruipt, ze kruipt naar haar mama, en enigszins angstig kijkt ze mij en Ismael aan. Daardoor vergeet ik naar de flaps en schoenen te vragen, terwijl ik wel benieuwd ben of alles nog op maat is. Bij navraag later benadrukt Ismael dat die er zeker wel zijn en ook nog passen.
De mama vertelt dat ze elke ochtend de therapie-oefeningen thuis doet, en verder komt zij trouw elke week naar de SSU voor de therapie door de OT. Ismael is tevreden om te zien dat het ook thuis goed gaat met Mayimbe, dat er (schone en voldoende) ruimte is voor de oefeningen en dat de mama deze naar eigen zeggen ook trouw doet.
Therapie doelen en te verwachten resultaten
We lopen terug naar de pikipiki en ik heb 100 vragen over de ontwikkelingen en mogelijkheden van dit meiske. Ismael zucht er een beetje van. Want hij is het met me eens: als het blijft bij éénmaal per week therapie en verder alleen wat thuisoefeningen, zullen de resultaten niet optimaal zijn. Want de mama wil (en zal) de oefeningen wel doen, maar zal haar kindje nooit zo stevig aanpakken als een OT, en dat is helaas toch wel nodig bij de stramme en stijve ledemaatjes van Mayimbe. En in dat licht is éénmaal per week therapie gewoon niet voldoende om blijvend resultaat te krijgen, zeker als er door privéomstandigheden van de mama af en toe nog wel eens een therapiesessie uitvalt.
Aan de andere kant is het helaas ook een beetje uit handen van KidsCare. Want KidsCare heeft de SSU’s neergezet en gefaciliteerd, maar daarna overgedragen aan de overigens zeer welwillende overheid. En dus, aldus Ismael, zou het mooi zijn als de overheid meer OT’s aanstelt, zodat er in plaats van eenmaal per week, dagelijks therapie kan worden aangeboden. Dit is uiteraard al wel voorgesteld/geadviseerd, maar de uitwerking ervan zal mogelijk nog wel enige tijd in beslag gaan nemen.
Zittend achterop de pikipiki en stuiterend over de (slechte) wegen stuur ik een paar wensen het universum in: een gigagrote loterij winnen zodat de vervoerskosten voor de mama’s geen hindernis meer zullen vormen 😊 Maar ik ben ook nuchter genoeg om te beseffen dat geld alleen absoluut de oplossing niet is. Awareness… daar draait het tenslotte nog veel en veel meer om en dat lijkt langzaam maar zeker door te dringen in die (overheids)organisaties die hier een belangrijke besluitvormende stem in hebben, maar ook bij de mama’s zelf.
En weer door …
Onderweg naar ons volgende en laatste huisbezoek zoeken we het huisje van Swale, het jongetje waar ik al jaren geleden mijn hart aan verloor. Het huisje is verlaten en de buurvrouw vertelt me dat vader is overleden en de mama elke dag werkt in een shop in het dorpje. Swale zelf is met grootmoeder naar de shamba en die zullen we dus helaas niet treffen. Mijn tranen zitten hoog, want wat had ik hem graag even gezien, wat foto’s gemaakt en deze ook met Derrick (de voormalig OT) gedeeld. We hebben twee weken geleden bij mijn bezoek aan hem in Bungoma regelmatig over hem gesproken… Niet alleen ik ben heel benieuwd naar zijn ontwikkelingen, ook Derrick is dat!
Als we door Tswaka rijden, zien we de mama van Swale ineens aan de kant van de weg staan. Ik ben zo blij dat ik haar zie en zij herkent me ook meteen! Met handen en voeten vraag ik hoe het met Swale is. Ik hang aan haar lippen, hoewel ik er geen bal van snap en de vertaling van Ismael nauwelijks tot me doordringt. Ik benadruk hoe belangrijk het is voor de toekomstige zelfstandigheid van Swale dat ze de therapieën blijft volgen. Ze knikt en belooft volgende week donderdag naar therapie te komen. Laten we het hopen …
De gloednieuwe weg naar Shimoni
We rijden door naar Shimoni. Wat een verschil met mijn laatste bezoek in 2018 (nog met Derrick) aan deze streek: we moesten ploegen door het mulle zand, en ik heb hele stukken lopend moeten afleggen omdat we anders zouden vastlopen. Af en toe leek het erop dat ik gelanceerd zou worden en ik riep dan ook op een gegeven moment ‘Are you trying to get rid of me?’ waarop Derrick natuurlijk zoals gewoonlijk daverend in de lach schoot en me verzekerde dat dit niet zijn bedoeling was.
Inmiddels is deze mulle zandweg, met stenen, hobbels en kuilen, een prachtige, geasfalteerde weg geworden. We komen dan ook in no time in Shimoni aan, waar Ismael mama Fatia belt en de weg vraagt. Ze staat even later aan de weg en nadat we de pikipiki hebben achtergelaten, lopen we naar haar kamertje. Want ja, het is een kamertje in een gebouw met meerdere soortgelijke kamertjes, gesitueerd rondom een (niet overdekte) binnenplaats waar gewassen en gekookt wordt. Ik ken deze kamertjes wel, ze zijn redelijk goedkoop maar enige privacy heb je natuurlijk helemaal niet.
Fatia, lief kind
Fatia ligt in het bloedhete kamertje op het grote bed met een oude smartphone bij haar hoofdje waaruit muziek klinkt. De mama vertelt dat Fatia dol is op muziek en zo ook rustig en tevreden blijft. Haar broer ligt bij haar en aait haar af en toe over haar armpje. Het is een ongelofelijk ontroerend gebaar, waardoor ik een paar keer flink moet slikken…
Fatia heeft celebro palsy, in het NL cerebrale parese of hersenbeschadiging, die tijdens de zwangerschap of bevalling (of eventueel in het eerste levensjaar) is ontstaan. Het is nadrukkelijk geen ziekte, maar een houdings- en/of bewegingsstoornis die is verkregen door een beschadiging in de hersenen, die overigens in de loop van de tijd niet verergert.
Fatia heeft tijdens haar therapiesessies backflaps gekregen, die helaas inmiddels te klein zijn geworden. Zij heeft ze dus al langere tijd niet gebruikt. Ismael neemt ze in om ze eventueel aan een ander kindje te kunnen geven en belooft dat hij voor Fatia nieuwe zal maken. Gemeten wordt er niet en als ik daarom vraag, zegt hij: ‘I know her measurements’ en ik lig in een deuk…
Regelmatige therapie is hard nodig, maar uit het uitgebreide gesprek tussen Ismael en mama Fatia begrijp ik dat de laatste therapiesessie begin oktober is geweest. De reden is ook hier weer dat de prijs van het vervoer een groot struikelblok is. In het verleden was het KidsCare Center ook ver (en kostte de reis 300 Ksh), maar toen werden de reiskosten nog (deels) vergoed. Dit systeem is afgebouwd tot helemaal geen vergoeding meer: er wordt nu van de ouders ook een kleine financiële bijdrage verwacht (de reiskosten dus). Inmiddels is de SSU Tswaka aangewezen waar de mama therapie kan krijgen voor Faita, maar deze locatie is zelfs nog iets moeilijker te bereiken hoewel de reis in het droge seizoen ‘maar’ 150 Ksh kost. Maar zoals ik al eerder schreef, het verdubbelt direct als het regent. Zij kan dit (voor ons toch kleine bedrag van nog geen € 1,50 tot € 3,00) eenvoudigweg niet elke week opbrengen als alleenstaande moeder met af en toe een casual job.
Ismael vertelt me dat de mama hulp krijgt van een ouderwetse ‘masseuse’ uit Shimoni, die Faita af en toe masseert. Daar hoeft zij niet voor te betalen, overigens wel heel erg lief! Maar de vraag is natuurlijk of alleen masseren wel (voldoende) effectief is.
Hoewel Fatia behoorlijk lang is, is ze zo mager dat ik wat t-shirtjes en wat leggings voor haar kan achterlaten. Niet alleen de mama is er blij mee, ook Fatia lacht en laat duidelijk blijken dat zij blij is!
Mijn hart breekt. In mijn rugzak voel ik mijn portemonnee branden, maar ik weet dat het niet werkt. Ik ben blij dat mama Faita met ons meeloopt naar de weg en uitgebreid met Ismael babbelt. Ik blijf wat achter en huil even wat dikke tranen. Waarom zijn altijd de allerarmsten de dupe? Wat blijft er over van het streven om juist die allerarmsten te helpen?
Bij de weg aangekomen vraagt Ismael of ik ‘the flu’ heb en ondanks alles schiet ik vreselijk in de lach. Het is een standaardvraag van Kenianen als je een drupneus hebt, of dat nou door inspanning is of doordat je een huilbui hebt gehad… En met die bevrijdende lach ben ik weer terug op aarde, terug in de realiteit. En een beetje bitter constateer ik dat het leven gewoon niet eerlijk is …
Nog even naar zee
Ismael vindt de zee net als ik heerlijk. En als ik dus vraag of we éven naar de zee kunnen, hoef ik niet lang te smeken. We lopen de pier op, praten over van alles en nog wat en genieten van de kinderen die nu het vakantie is de hele dag van de pier of een boot af in zee springen. Er is net een bootje aangekomen die siervissen (voor aquaria) heeft gevangen en in zakken vol water aan land brengt. Ik vind het maar niks, maar de visser kijkt me wat vreemd aan en zegt verbaasd dat ze juist voor de Europese markt zijn.
We stappen weer op de pikipiki en Ismael brengt me in sneltreinvaart terug naar KidsCare. Daar krijgen we een heerlijke lunch van mama Fridah (pilau, rijst met bonen), waarvan ik het vlees stiekem aan Poes geef. Zij is inmiddels graag bij me (komt me zelfs gezellig opzoeken in mijn kamertje), waarschijnlijk omdat ze precies weet dat ik haar zoveel mogelijk van mijn vlees en vis toestop 😊. Ik bedank Ismael weer dat ik met hem mee mocht op zijn fieldtrip, hij gaat zijn rapport schrijven en ik duik even onder de douche.
Â
Een modderig wandelingetje Â
Aan het eind van de dag gaan mama Fridah en ik nog even een bezoekje brengen aan mama Rachel, een van de mama’s uit de keuken van KidsCare. Wadend door de modder (had ik al gemeld dat ik het opgegeven heb om mijn voeten toonbaar te houden?) komen we bij Rachels huis aan. Ze zijn druk bezig een stenen huis te bouwen, alleen het dak moet er nog op!
Ik breng wat kleertjes die ik mocht meenemen van twee schatten van meisjes uit NL (via Wilma 😊). In eerste instantie zijn er nog dikke tranen bij het oudste meisje, waarvoor de kleding eigenlijk gewoon te klein is. Maar ze mag dan toch een lange trui aantrekken, die haar echt veel te krap zit, maar waar ze blij mee is omdat ze dan ook op de foto kan …
Even bijkomen
De hele dag met al zijn vragen, uitleg en emoties blijft me bezighouden. Ik duik na het avondeten even ‘mijn’ kippenhok in en vertel Poppy dat ik het soms een rotwereld vind, waarin de allerarmsten altijd maar arm blijven, hun leven nooit structureel lijkt te verbeteren … en ik kan daar niets aan doen.
Poppy vertrekt, zoals gebruikelijk, geen spier. Hij staat voor me, kijkt me trouw aan en bedelt om een aai. Meneer Haan is druk bezig een ruzie tussen de dames op te lossen en kijkt me af en toe met een schuine kop aan. Zelfs stuiterbal Simba blijft op de een of andere manier vanavond rustig tegen het hek geleund staan. Er loopt een kuikentje mijn kant op en ik buig me voorover om het op te pakken, maar ho, daar is mama kip die haar kind meteen tot de orde roept: je gaat niet te dicht bij zo’n mzungu zitten!
Ik zwijg maar verder en pak mijn telefoon. Even Facebooken zal mijn gedachten wel in een andere richting duwen. Maar de eerste post die ik zie, is een post van DolDwaas, gedeeld door mijn vriendin Marleen. Ik zucht … ja, de wereld is oneerlijk en onbegrijpelijk en ik schaam me …
Met een bedachtzame groet,
Grada
Henny zegt
Je vertelt je belevenissen zo inlevend… Het raakt. De problemen lijken hetzelfde als vroeger. We kunnen het nu door de social media beter volgen. Zie toch telkens uit naar je volgende blog.
Carry zegt
Door jou reis ik mee en voel ook mee in het wanhopige gevoel dat de wereld niet eerlijk is.
Maar je maakte me ook blij met de foto’s van die schitterende baobab’s!!!! Wat zijn dat toch ongelooflijk mooie bomen (en er zijn zulke mooie verhalen over!)
Ik kijk uit naar je volgende verslag!
Annelies zegt
Ik krijg elk jaar kerstpost van een vriendin en die eindigt altijd met de volgende zin: “ik kan de wereld niet veranderen, maar ik probeer hem in mijn naaste omgeving een beetje mooier te maken”. En dat is precies waar jij mee bezig bent!
Anneke zegt
De wereld een beetje mooier maken. Inderdaad je kunt alleen de wereld mooier maken waar jezelf invloed op hebt. Weer genoten van je verhaal en foto’s.
Suzanne zegt
Ik laat een traantje met jou mee lopen 😞