Geschreven in Nederland, april 2020
Verdriet, zoveel verdriet. Ik merk dat ik er moeilijk mee om kan gaan. Het verdriet is zo breed verspreid, is zo divers, is zo overal vertegenwoordigd…
Ik probeer zoveel mogelijk thuis te blijven, maar wil toch absoluut ook bewegen. Daarom blijf ik mijn rondjes lopen in het dorp, zwaai ik naar ‘mijn’ ouwetjes (soms een paar jaar ouder dan ikzelf 😉) en doe her en der een kaartje in de bus met een mooie foto of een opvrolijkende tekst. Of ik leg een bloemetje voor de deur… tulpen die ik koop bij kwekers die het moeilijk hebben.
Af en toe merk ik dat er meer behoefte is aan contact. Zo staat een oudere man, die ik ‘voorheen’ regelmatig bezocht om even mee te kletsen, waar ik even snel met een afwasje hielp, waar ik medicijnen klaar zette en zo, ineens op en roept iets naar me. Ik ga naar het grote raam en leg mijn oor er tegenaan. Hij schatert het uit en we schreeuwen door het driedubbele glas heen hoe het met ons gaat (‘goed!’), hoe moeilijk het is om in afzondering te zijn, hoezeer we onze gesprekjes missen. En dan roept hij ineens: “Hé Grada! Ik zit al heel lang te wachten op die blog van je! Dat had je toch beloofd? Hij was toch in de maak?”
Oeps, ja, dat is waar, hij was in de maak, maar ik kon me er maar niet toe zetten om hem af te schrijven… Ik schaam me een beetje en roep terug: “Ja, ik zal hem afmaken, hij komt eraan!”
Ik zwaai en loop met een omweg naar huis om vervolgens mijn laptopje te pakken en in de tuin eindelijk mijn blog, die al zo lang in mijn concepten staat, af te maken. Ik lees wat er al stond, en wat lijkt dat een eeuwigheid geleden …
De laatste dagen in Kenia
Nadat ik mijn laatste fieldtrip heb gemaakt, begint het eind van mijn reis wel angstig dichtbij te komen. Maar zoals altijd moet er qua werk ook een eindsprintje getrokken worden. De problemen met het niet kunnen werken in de cloud lijken eindelijk opgelost en ook mijn advies voor (het updaten en onderhouden van) de website kan ik overhandigen aan de directie. Langzaam bereid ik me voor op mijn terugkeer naar NL door het werk voor mijn NL opdrachtgevers weer wat meer voorrang te geven …
Happy Jamhuri!
Op 12 december wordt jaarlijks Jamhuri Day gevierd. Jamhuri is Swahili voor ‘republiek’ en het is dus de nationale feestdag om te vieren dat Kenya op 12 december 1963 officieel een autonome republiek werd. Dat betekent dat we allemaal vrij zijn en ik maak van de gelegenheid gebruik om samen met mama Fridah mijn lang-vooruit-geschoven bezoek aan Sandra te brengen.
Kenya Kesho School for Girls
Gedreven … zo kan ik Sandra en Peter wel noemen. Twee Kenianen, geboren uit Nederlandse en Britse ouders, maken in Mishiu (vlak bij KidsCare) hun droom waar en zijn een school begonnen voor meisjes. Want dat meisjes wat meer aandacht nodig hebben dan jongens is evident. Want hoewel de meisjes echt wel naar school gaan op jongere leeftijd, verdwijnen ze langzaam maar zeker uit de schoolbanken omdat … well, omdat ze voor het gezin moeten zorgen, zwanger worden etc. Er zijn redenen genoeg. Sandra en Peter willen dit zoveel mogelijk voorkomen en de (privé) school heeft dan ook veel aandacht hiervoor.
Zie voor véél meer informatie https://www.kenyakeshoschoolforgirls.org/
Blij
Op Jamhuri Day gaan mama Fridah en ik dus met de matatu naar de junction bij Shimoni om daar een matatu of een pikipiki te pakken naar de kust, naar Shimoni waar Sandra en Peter wonen. Maar voordat we dat doen, gaan we nog even op de markt een tas vol mango’s halen als cadeautje voor Sandra en Peter.
Op de markt komen we zomaar Ali (de directeur van KidsCare) tegen. Hij straalt een blijheid uit die gewoon vráágt om uitleg en we staan even met z’n drietjes te praten over zijn bezoek aan Nairobi, waar hij gesprekken heeft gevoerd met Keniaanse (grote) organisaties om donaties te krijgen voor de projecten van KidsCare. Ik hang aan zijn lippen, want wat ik hoor is zo verschrikkelijk mooi. Ik hoor Ali vertellen dat het binnen KidsCare ook wel duidelijk is geworden dat vervoer van kinderen naar (hun broodnodige) therapie een probleem is (lees bijvoorbeeld mijn blog Therapie). Hij vertelt enthousiast over het overleg met de organisaties, waar hij zijn ideeën heeft neergelegd. Een van die ideeën is om fietsen beschikbaar te stellen aan ouders, zodat ze niet alleen met hun kind op een eenvoudige en goedkope manier naar therapie kunnen, maar de fiets ook voor andere bezigheden kunnen gebruiken. Zo’n fiets zou dan voorzien moeten worden van een (veilig) zitje voor het betreffende kind. Ali is onderweg naar de metaalbewerker op de markt om te vragen of hij bereid zou zijn om hieraan mee te werken…
Mama Fridah ziet de tranen in mijn ogen en pakt mijn hand. Juist deze week heb ik met haar mijn zorgen besproken en nu … nu is daar ineens een lichtje aan de horizon.
We nemen afscheid met een dikke knuffel: Ali gaat op weg naar zijn metaalbewerker, mama Fridah en ik gaan op weg om (uiteindelijk met een pikipiki) naar Shimoni te reizen.
Bezoek
Als we worden afgezet bij het hek van het huis van Sandra en Peter komt daar ook tegelijkertijd Janet aan. Zij is een bijzondere vrouw van 82 jaar (!), komt van het eiland Jersey en woont zo’n vier maanden per jaar in Shimoni, waar zij een huis heeft.
Sandra en Peter verwelkomen ons hartelijk. Ze wonen op een fantastisch landgoed, aan zee, en natuurlijk gaan mama Fridah en ik even zwemmen met daarna een duik in het grote zwembad om het zout van ons lijf te spoelen. Heerlijk!
De lunch is heerlijk, veel te uitgebreid, maar verrukkelijk met verse vis, veel salade en champignons, die ik hier nog niet eerder heb gegeten. Mama Fridah kijkt haar ogen uit en later geef ik haar het (vrij eenvoudige) recept van gebakken champignons…
Af en toe worden we even stil, omdat de eerste grote vogels neerstrijken bij het zwembad en de apen verderop kunstjes aan het doen zijn. Het is een klein paradijsje, waar we enorm van genieten!
En terwijl we lekker zitten te genieten, praten Sandra en Peter ons bij over de bijzondere school, de Kenya Kesho School for Girls, die op steenworp afstand van KidsCare in Mshiu staat. Ik hang aan hun lippen, geniet van hun anekdotes en de verhalen zijn zo beeldend, dat ik het allemaal gewoon voor me zie!
Natuurlijk komt de (helaas) gangbare mening van (ook vrouwelijke) overheidsdienaren, dat meisjes eigenlijk geen opleiding nodig hebben, ter sprake. Sandra kan zich daar vreselijk over opwinden, en terecht. We zijn allemaal van mening dat het langzaam verandert, maar dat het nog generaties zal duren voordat de educatie voor iedereen, jongens en meisjes, gelijk getrokken is. En dan is de vervolgvraag uiteraard wat er daarna nog allemaal moet gebeuren. Maar ik besef met Sandra en Peter dat stilzitten en afwachten in ieder geval niet de oplossing is.
Er wordt, uiteraard zou ik bijna zeggen, ook uitgebreid gesproken over het afschuwelijke ongeluk met twee bussen van Modern Coast (waar wij eerder mee naar Bungoma zijn gereisd, beschreven in mijn blog Nasudderen), die frontaal op elkaar zijn gebotst met veel doden en gewonden tot gevolg. We spreken ook over de ongelukken, die de laatste tijd zijn gebeurd met de ferry in Mombasa en over de sowieso slechte infrastructuur in Kenya. En als Peter hoort dat ik over een paar dagen weer terug naar NL ga, adviseert hij me niet met de taxi via de ferry naar het vliegveld in Mombasa te gaan, maar in Ukunda een taxivliegtuigje te nemen, die me voor hetzelfde geld in 10 minuten naar Mombasa Airport brengt. Ter plekke wordt er gebeld en wordt er een plekje gereserveerd …
Na een hartelijk afscheid en de belofte om toch snel een keer terug te zullen komen, worden mama Fridah en ik door Peter, die nog even naar de school in Mishiu moet, afgezet bij KidsCare. Ik ben blij dat ik Sandra en Peter heb leren kennen!
Strand
Al weken probeer ik een dagje strand te plannen en dat is me alsmaar niet gelukt. Nu heb ik me voorgenomen om me door niets en niemand te laten tegenhouden: de laatste zaterdagmiddag ga ik naar het strand!
Mama Fridah, Patience, Faith, en Gertrud met kleine Liam gaan mee. We pakken de matatu, die ons afzet in Mswambweni, waarna we naar Gloria lopen, die ook mee wil samen met Luna, haar dochtertje. Het is erg warm en nadat we een half uurtje hebben gewacht op Gloria (wat is die aan het doen????) word ik ongeduldig en zeg dat ik vast naar het strand ga. Het is best een eind lopen en ik probeer een pikipiki voor mama Fridah en mijzelf te regelen. Maar er worden zulke idioot hoge prijzen gevraagd dat ik ze geërgerd afwimpel. Dan loop ik liever… 😉 Gloria is nog in geen velden of wegen te zien en later hoor ik dat ze maar niet kon beslissen wat ze zou aandoen naar het strand, hahaha! Uiteindelijk komt ze ons wel achterna, maar ‘she is not amused’ dat wij al weggegaan zijn!
Gelukkig wordt het net vloed en we genieten enorm van het water, de kinderen die in het water spelen en de zon, hoewel iedereen wel een schaduwplekje opzoekt. Na een paar uur vertrekt iedereen en besluiten mama Fridah en ik bij Mbuyu Beach Bungalows nog even wat te drinken en ons te douchen om het zoute water af te spoelen. Isabelle (eigenaresse van Mbuyu) komt gezellig bij ons zitten en ‘the drinks are on the house’, want ze vindt het erg gezellig dat we even langskomen…
Fatou en haar zoon Fils
Ik heb Fatou, mijn lieve vriendin uit Mswambweni, beloofd dat ik vóór ik naar huis zou gaan, nog even langs zou komen. Ik bel Fils, haar zoon, en laat weten dat ik op Mbuyu op hem en zijn moeder Fatou wacht. Fils vertelt dat zijn moeder nog steeds aan het werk is in de bookstore in het dorp en dat het nog wel even duurt. We besluiten een pikipiki te bestellen en naar Fatou te rijden. Mama Fridah en Fatou kenden elkaar niet, maar dat is niet te merken. Ze kletsen wat af en mama Fridah belooft Fatou een keer op te zoeken als zij weer in Msambweni is.
Met veel knuffels en beloftes om toch terug te komen, vertrekken we uiteindelijk naar de junction om daar een matatu te vinden richting KidsCare.
Vertrek
Onafwendbaar wordt het zondag, de dag van het afscheid. Inpakken is een makkie, want ik heb niet zoveel spullen bij me. De grote, houten hond, die door de woodcarver Andy is gemaakt voor een klant in NL, wordt stevig ingepakt en ingesnoerd en in al mijn kleren gewikkeld en verdwijnt in mijn koffer. En dan is het zondag en komt James, mijn driver, om de hoek rijden, eten we nog een heerlijke lunch, maken de laatste foto’s en dan moet ik voor de zoveelste keer zwaaien…
Taxivliegtuig
In Ukunda, op het piepkleine vliegveldje, neem ik afscheid van James en maak kennis met Duncan. Het taxivliegtuigje staat al klaar. Er zijn maar een paar passagiers en inderdaad, Peter had gelijkt: we zijn met ongeveer 15 minuten op het vliegveld in Mombasa. Leuk en spannend om Mombasa ook eens vanuit de lucht te zien en wat herken je op deze geringe hoogte veel!
Terugvlucht
Ik ben ruim, zeer ruim op tijd op Mombasa Airport en hoewel ik ook dit keer alles goed heb geregeld en uitgedacht, loopt alles anders dan anders. De vlucht naar Nairobi is uitgevallen en ik moet de volgende vlucht nemen, waardoor ik op Nairobi echt moet rennen om mijn vlucht naar Amsterdam te halen. Dat lukt allemaal krapjes, waarna ik me met het zweet op mijn hoofd kan omkleden in het krappe toiletje in meer Europese kledij. Dat rennen was niet nodig geweest want het vliegtuig blijft nog ruim drie kwartier aan de grond staan omdat er bagage is geboard waarvan de eigenaren zich (nog) niet hebben gemeld en die bagage moet dus weer uit het ruim worden gehaald. Ik kan alleen maar denken: gelukkig tijd zat om MIJN bagage wel mee te krijgen.
Koffer
Maar na een prima vlucht blijkt niets minder waar: mijn bagage is niet meegekomen. En hoewel me dat wel vaker is overkomen, word ik toch weer een beetje kriegelig. Het is toch anders om thuis te komen en niet meteen wasjes te kunnen draaien en de rommel op te kunnen ruimen…
De volgende dag krijg ik mijn bijna onherkenbare koffer thuisbezorgd. Drijfnat, de houten hond zit in een papieren zak en zijn staart is afgebroken, een reservetelefoon die ik in mijn tasje met opladers had zitten, is verdwenen (inclusief oplader) … Mijn ergernis verdwijnt na een poosje als blijkt dat de verzekering en de douane uiterst coulant zijn en al mijn (niet te bewijzen) schade ruimhartig vergoeden. Ik sluit het af …
KidsCare 10 jaar
Dit jaar bestaat KidsCare 10 jaar, wat een fantastische mijlpaal! Stiekem hoop ik dat ik in de gelegenheid zal zijn om het feest in Kenya bij te wonen. Of dat gaat lukken, weet ik nog niet. Maar buiten die hoop om, hoop ik sowieso nog vaak te mogen schrijven over deze bijzondere organisatie, over deze bijzondere mensen, over het land met al zijn mensen, die mijn hart zo hebben gestolen …
En dan … de wereld verandert
Deze laatste zinnen hadden het einde van mijn blog moeten zijn. Maar wat kan de wereld in een bizar korte tijd veranderen, kan hoop veranderen in wanhoop. KidsCare sluit de deuren, daar werken de meeste werknemers van huis uit, krijgen doorbetaald en doen alles wat nog enigszins mogelijk is.
Maar terwijl ik, in mijn eentje, zittend in het zonnetje in mijn eigen tuin, me afvraag hoe ik toch in ’s hemelsnaam de komende tijd zonder kappersbezoek doorkom, krijg ik ook regelmatig appjes van mijn vrienden in Kenya: een lockdown, ontslagen, geen werk meer, hoe moet dat nou met de medicijnen, en wat als er helemaal geen eten meer is … Ik zou zo graag iets willen doen, maar weet ook dat dat niet kan, niet mogelijk is. Mijn hart huilt …
Een verdrietige groet
Grada
Wat een heerlijke blog over Afrika 😊 maar het giga vele verdriet in begin en het eind …. Wat heeft dat virus toch ver strekkende gevolgen 😥
Mooi beschreven ! Ja het is een pittige tijd en zeker voor de mensen in Kenia
Het is bijna onwerkelijk als je de foto’s ziet, mensen dicht bij elkaar met een arm om elkaar heen; het lijkt zo lang geleden…. Een zakenrelatie van ons in Oeganda vertelde dat er daar maar 1 intensive care unit is voor het hele land. Dan hebben wij nog helemaal niks te klagen, ondanks dat ons hele bedrijf op zijn gat ligt. Mooi dat je bij veel mensen toch nog het zonnetje in huis bent Grada. Een virtuele knuffel!
kippenvel….. als je een keer wilt bellen. xx
Nu de Corona ons in de greep houdt even tijd om je blog te lezen. Wat een prachtig beeldend verhaal. Ook aan deze onzekerheid komt weer een eind. De behoefte aan contact is groter dan ook. Laat dat een les voor ons zijn en kan verdriet veranderen in blijdschap.