Visite rijden …

Geplaatst op 11 februari 2018 in Kenia, KidsCare Mshiu

En dan is het eindelijk zover en mag ik met Derrick, de occupational therapist, mee om home visits af te leggen. We gaan drie kinderen thuis bezoeken en ik vind het ontzettend leuk dat ik ze alle drie al langer ken van hun therapiesessies op het centrum. Ik ben zo benieuwd hoe deze kinderen, children with special abilities (CSA), wonen en leven!

Camera

Wijs geworden van eerdere fieldtrips heb ik mezelf toch weer een beetje gewapend. Mijn camera helpt altijd goed om me ‘er achter te verstoppen’ en mijn gevoel wat af te schermen. Maar ik roep mezelf ook tot de orde: hoe leuk is het om deze drie kinderen en hun mama’s te bezoeken!

Na de lunch vertrekken we, uiteraard op de piki piki, richting Kanana. Er moet nog even getankt worden. Derrick zet er een behoorlijke vaart in en ik zucht maar even om mijn domme actie om geen helm op te zetten. Anderzijds … het is zo bloedheet, dat zelfs zonder helm en tijdens de rit het zweet van me afgutst. Ik loop nog even rond in het dorpje en er zijn weer voldoende foto’s te maken.

Af en toe heb ik het gevoel gelanceerd te worden en ik vraag Derrick voorzichtig of hij bezig is mij op de een of andere manier te lozen. Gelukkig schiet hij in de lach en verzekert me dat dat niet het geval is. Ach, dat weet ik ook wel: tenslotte kan hij er ook niets aan doen dat we af en toe de stenen en kuilen niet kunnen ontwijken of bijna onderuit gaan in het mulle zand! De home visits die we afleggen, liggen een fors eind uit elkaar, en na elke rit slaak ik weer een zucht van verlichting: ‘deze heb ik ook weer overleefd!’

Therapie

Amina komt al langer regelmatig naar het KidsCare Centre voor de therapie van Derrick. Toen zij werd aangemeld voor het CSA-programma kon zij eigenlijk helemaal niets. Zij is al bijna 10 jaar en toch draagt haar mama haar nog altijd op haar rug. Ik heb me al eerder afgevraagd hoe dat toch in de toekomst moet, want met de jaren zal ze gewoon zoals elk kind groter en zwaarder worden! Zij heeft wel een rolstoel gekregen (via KidsCare), maar die kan niet mee als zij naar de therapie komt: hij kan niet mee op de piki piki (te groot) of in de matatu (kost geld).

Tijdens de therapie op het Centre wordt niet alleen Amina behandeld (vooral gericht op het soepel houden van haar armen en benen), maar krijgt ook haar mama instructies wat zij kan/moet doen om haar dochter ook buiten de therapie om te blijven activeren. Amina is en blijft echter weinig mobiel, hoewel ik al wel heb gezien dat zij inmiddels kan zitten!

Als we het erf oprijden, komen de grootmoeder, de mama en haar zus al naar ons toe. Het is fijn om te merken dat zij het ook leuk vinden om mij te zien. Want ik voel me wel eens wat bezwaard, alsof ik ze als mzungu kom ‘bekijken’ …

Amina ligt een beetje te dutten onder een afdakje. Ze herkent Derrick absoluut, hoewel ik stiekem ook het gevoel heb dat zij denkt “oh nee hè, daar heb je hem ook weer!” Want vergis je niet, de therapie die kinderen als Amina krijgen, wordt hier in Kenia op een volstrekt andere, wat daadkrachtigere manier gedaan dan in NL. En ik zeg niet dat dat niet goed is, het is alleen anders!

Amina lijkt vanmiddag wat minder in haar hum dan anders, want als haar mama de (Ambulance) knuffelbeer bij haar neerlegt, weet ze die binnen no time te pakken en weg te gooien. We moeten er allemaal om lachen, behalve Amina natuurlijk. Die kijkt een beetje verontwaardigd naar ons en doet er verder het zwijgen toe.

Speciale opvang

In een kort gesprekje na ons bezoek vertelt Derrick dat de papa van Amina veel werkt en maar af en toe thuiskomt. Dat betekent uiteraard dat de mama aan huis gebonden is en niet echt een ‘eigen leven’ kan opbouwen. En hoewel de grootmoeder zeker ook af en toe op Amina oppast, is dat natuurlijk geen dagelijkse oplossing.

Het speciale schoolproject, dat KidsCare bezig is te realiseren, zou voor gezinnen met kinderen zoals Amina veel kunnen betekenen: zij zouden dan een aantal uren of misschien wel een aantal dagen per week daar in speciale units met speciale begeleiding kunnen verblijven, waardoor (met name) de mama’s de gelegenheid krijgen te werken of anderszins enige vrijheid krijgen. Hoe mooi zou dat zijn.

Groeien

Ik heb al vaker geschreven over Swale, het jongetje van ongeveer 7 jaar dat maar niet wil groeien behalve zijn voetjes, zo lijkt het. Hij komt zeer regelmatig samen met zijn mama naar de therapy days en het is altijd een feest als zijn mama hem even op een stoel zet… hij blijft zitten en kijkt alleen maar stralend om zich heen. Volgens mij kan niemand hem weerstaan!

Ook Swales mama krijgt tijdens de therapiesessies instructies hoe zij Swale kan stimuleren om bepaalde handelingen zelf te gaan doen.

Zo’n heerlijk jongetje

Als we komen aanrijden, zitten de oma van Swale en een paar mama’s die ik niet ken onder de grote boom. Een hele groep kinderen zit, ligt en speelt erom heen. De mama van Swale zie ik zo gauw niet, maar te midden van de groep zie ik wel Swale zitten! Hij zegt niets, maar zijn gezichtje spreekt boekdelen. Hij slaat met zijn handjes op zijn knietjes, kijkt ons beiden, Derrick èn mij, stralend aan en kan zijn plezier niet op. Hij moet er zelfs van (in zijn broek) plassen. We schieten allemaal in de lach! Wat een fantastisch gezicht om Swale hier thuis, zo duidelijk geliefd door iedereen, aan te treffen. Ik kan niet ophouden om naar hem te kijken en foto’s van hem te maken, van hem en zijn familie, waar hij zo ontzettend bij hoort, waar hij echt helemaal geaccepteerd wordt.

Als even later de eveneens stralende mama aan komt lopen, is het feest compleet. Iedereen is blij met onze komst en ze praten allemaal door elkaar (in het Swahili, waar ik natuurlijk het meeste niet van versta!).

Derrick spreekt met de mama nog even iets door en pakt daarbij de handjes van Swale. En dan zie ik dat hij (met hulp) kan staan! En dat niet alleen, Derrick vertelt dat hij ook zelfstandig kan eten! Ik krijg een brok in mijn keel, want hoewel hij nooit een ‘normaal’ (wat is normaal?) leven zal kunnen leiden, is door de tussenkomst van KidsCare, door de therapie en de oefeningen die zijn mama dagelijks met hem doet, zijn toekomst compleet veranderd! Het is mogelijk geworden dat hij met zijn innemende smoeltje en zijn heerlijke, stralende lach, plezier om zich heen kan strooien, mensen aan het lachen kan maken. En ik vraag zijn mama: “I want to take him home, please, can I take him home?” Iedereen ligt helemaal in een deuk, en Swale nog het meeste!

 Een papa

En dan gaan we tot slot naar Fatuma. Twee jaar lang zag ik haar met haar papa komen, achterop de fiets… Hij was een van de weinige papa’s die met zijn kind naar therapie kwam, dus hij viel altijd wel op! Maar natuurlijk ook omdat hij met de fiets kwam! Fatuma was vorig jaar al 15 jaar en hoe mooi was het dat zij in aanmerking kwam voor een rolstoel! Ik heb nog steeds hun foto in mijn screensaver staan van het moment dat zij, haar papa en zij, die rolstoel konden komen ophalen. Zo bijzonder…

Maar het lot besliste vervolgens anders. De papa van Fatuma kreeg kort daarna een hersenbloeding en het leven van dit gezin met vier dochters en een zoon, stond vervolgens volledig op zijn kop. De papa heeft geen werk meer, de mama heeft wat casual jobs. En de rolstoel, die toch eigenlijk bedoeld was voor Fatuma en om het leven van haar ouders wat makkelijker te maken, wordt nu gedeeld door Fatuma en haar papa …

Fatuma komt sinds zo’n negen maanden dus niet meer naar therapie. Het is gewoon niet mogelijk voor de mama om haar dochter ofwel te dragen, ofwel met de fiets naar het Centre te komen. En de papa is niet meer in staat om ook maar iets te ondernemen: hij is aan één kant verlamd, hoewel hij (met moeite) wel weer langzaam loopt.

Onvoorstelbaar

Derrick vertelt dat hij dit gezin regelmatig opzoekt, niet alleen om Fatuma te zien, maar ook om de papa te stimuleren zijn eigen oefeningen te doen. Ik hoor hem alsmaar zeggen ‘kidogo’ (een beetje) en ‘pole pole’ (rustig aan). De papa knikt, maar de triestheid van zijn blik snijdt me door mijn ziel. Hoe uitzichtloos is zijn situatie? Ik durf het niet te vragen.

Ik kijk naar de grootste hut, die op instorten staat. Ik zie het erf, wat bijna ‘omheind’ is met bananenbomen. Ik kijk naar de borehole (waterput), die leeg staat. En ik zie, ruik en voel de troosteloze toestand. Verderop op het erf is de buitenkeuken en daarnaast staat een klein, wat steviger hutje, wat overigens nog niet af is. Ik begrijp van Derrick dat dit hutje van de zoon is, maar die is naar de stad vertrokken om werk te zoeken en is vervolgens niet meer teruggekomen. De meisjes (ik verwacht de drie kleine meisjes) slapen daar nu. Papa, mama en Fatuma slapen in de vervallen, grote hut.

Ik vraag me af hoe deze hut de regentijd overleeft …

Fatuma

We treffen Fatuma in de grote hut aan. Haar zusjes zijn water aan het halen om haar te wassen. En hoewel het bloedheet is vandaag, zie ik Fatuma rillen van de kou. Ze is nu 16 jaar en niet in staat om te communiceren of te lopen. Ze kan zitten, maar daarmee is alles gezegd. Dat zal overigens ook niet veranderen, maar desondanks is het jammer dat de therapie niet kan worden voortgezet.

Nadat haar zusjes haar hebben gewassen en aangekleed, wordt ze naar buiten getrokken (ze is echt te groot voor hun om te dragen) en op de grond gezet. De papa vraagt of ze de rolstoel willen halen en haar erin zetten. Dat lukt met veel moeite en met hulp van Derrick en mij. Mijn hart breekt…

Uitzichtloos

Thuisgekomen krijg ik haar niet uit mijn hoofd. Wat moet er toch van dit gezin, van dit meisje terechtkomen? Er is gewoon geen oplossing. En het ergste is, dat ik (niet onterecht) bang ben dat zij misschien ooit, op een onbewaakt ogenblik, slachtoffer zal worden van seksueel misbruik. Ze moet noodgedwongen ook wel eens alleen blijven, zusjes op school, broer in de stad aan het werk, mama aan het werk, papa elders en de hut is niet ‘afsluitbaar’ …

Ik denk aan die andere Fatu, uit mijn blog ‘Grenzen’, dat kleine zieke meisje met die (fors) geestelijk gehandicapte mama. Die ook werd misbruikt, meerdere malen, twee kindertjes. Totdat haar (niet fitte) oude moeder haar naar huis haalde om haar op die manier te beschermen…

Ik praat erover met Derrick, en later ook met Emmanuel, de Social Worker van dit gezin. Hij belooft me dat hij er met de ouders over zal praten, over family planning, zoals dat hier in Kenia zo mooi heet. Want hij is het wel met me eens: als Fatuma zwanger zou worden, zou dat het volgende drama in dit gezin zijn. Maar hij is ook realistisch en legt me uit dat de ouders het mogelijk, om welke reden dan ook, niet willen. Maar daar willen we allebei nog maar even niet aan denken …

Rollercoaster

Deze middag ‘making home visits’ zal lang in mijn herinnering blijven. Van een beetje hoop voor Amina (speciale school units voor children with special abilities), naar dikke pret en een blij gevoel bij Swale, eindigt mijn middag in the field in bezorgdheid en ook angst voor Fatuma. Een rollercoaster …

Met een zucht,

Grada