Village walk …

Geschreven in Kenia over Malawi, 23 april 2023

Het is een bewolkte ochtend, maar dat is geen enkel probleem. Het is wat koeler en dat is voor de verandering ook best even lekker. Nadat ik heel vroeg wat gewerkt heb voor mijn NL opdrachtgever, gevolgd door mijn dagelijkse duik in het meer en een heerlijk ontbijt, zak ik, met een lekkere kop koffie, nog even onderuit op het harde strandbedje voordat mijn dag weer gaat beginnen.

Peter, mijn tour guide

Het is leuk om voor een tweede keer met Peter op stap te gaan (de eerste keer was met de boat trip). Hij is een hele goede vriend van Aaron, ze zijn samen opgegroeid in Cape Maclear. In tegenstelling tot Aaron, die zelfs in Glasgow (Schotland) heeft gestudeerd, is Peter nooit uitgevlogen. Maar wat ze gemeen hebben is hun liefde voor hun land en de bevlogenheid en drive om in actie te komen en dingen te verbeteren. Aaron met onder andere OneHeartMalawi, Peter met het geven van informatie aan iedereen die dat maar wil horen over Malawi en de regio waarin hij leeft en werkt.

Lopen

Ik heb nadrukkelijk aangegeven dat ik niet te ver kan lopen. Nee, dat zou helemaal voor elkaar komen. Peter heeft een rugzak om waaruit zo’n slangetje steekt waar hij water uit kan slurpen (ben ik echt vergeten te fotograferen 🙃), en heel even vraag ik me af of we op een wandelsafari gaan. Want ken ik die dingen niet van topsporters, van hikers? Ik vraag voor de zekerheid nog een keer hoe ver we eigenlijk gaan wandelen, want ik heb maar één flesje water mee en zeul voor de rest mijn enorme camera met me mee … Het antwoord blijft hetzelfde, nee nee, het komt helemaal goed …

Boabab

Sinds ik regelmatig in Afrika kom, heb ik een fascinatie ontwikkeld voor deze bijzondere boom. Hij is niet echt mooi, maar absoluut bijzonder. In Malawi staan ze echt overal, en ze zijn groot, groter en groots (nee, zonder t). Hij geeft niet echt veel schaduw, want het bladerdak is niet zo gesloten en ik zie de boom nog veel vaker helemaal kaal. Het verhaal is dan ook dat deze boom door de goden (als straf) op de aarde is gegooid en daardoor met zijn wortels in de lucht en met zijn kruin in de grond staat. Straf? Ik heb geen idee waarvoor, maar het is een mooi verhaal 😇 toch?

De bloemen zijn wel mooi, en de vruchten bevatten uitzonderlijk veel vitamine. Apen eten ze graag (daarom heet de baobab ook wel apenbroodboom), maar ik heb bij de boat trip gemerkt dat de vruchten ook door mensen graag worden gegeten. Als je de vrucht openbreekt, dan zijn de zaden daaruit eetbaar: een pitje met daarom heen lekker zacht, een beetje zuur maar toch ook zoet klein beetje vruchtvlees. Ik vind het lekker 🤍

Fotograferen

Het blijft leuk om een ‘verhaal’ te maken via foto’s. Maar ik merk dat dit hier in Malawi niet altijd even makkelijk is. Mensen kunnen ontzettend achterdochtig naar die grote camera kijken, geïrriteerd reageren en zelfs boos worden en het blijft dus zaak om gewoon steeds weer te vragen of het mag… Bij kinderen speelt dit overigens helemaal niet. Ze vinden het prachtig als ze na de foto hun eigen gezichtjes mogen bekijken en joelen het vaak uit van plezier! Kinderen zijn sowieso altijd blij, zwaaien naar je als je langsloopt of -rijdt en roepen ‘hello!’. En uit de foto’s blijkt weer dat snottebellen overal ter wereld voorkomen 🤧 (klik maar even op de foto’s).

Rustig

Ik kijk wat bevreemd om me heen: wat is het eigenlijk rustig op ‘straat’. Ja, vertelt Peter, het is tenslotte nog vroeg. Ik kijk hem aan en vertel hem dat 10 uur naar mijn mening niet echt vroeg meer is. Vroeg is als ik om 05.00 uur wakker gekrijst word door kinderen die door hun moeder mee naar het meer worden gesleurd omdat de afwas gedaan moest worden. Tja…

Maar goed, de ‘straten’ zijn nog leeg, af en toe een fietser en een winkeltje, waarvan de verkoper (nog) nergens te bekennen is.

Maïs molen

Het is oogsttijd en de maïs is van het land gehaald. De maïskorrels zijn door de vrouwen van de kolven afgehaald en overal die je ‘lege’ maïskolven liggen. De maïskorrels worden daarna naar de molenaar gebracht om maïsmeel van te maken, tegen betaling uiteraard. Maïsmeel wordt gebruikt voor het maken van het nationale voedsel nsima, een dikke klont ‘pap’, zonder smaak, maar waar Malawianen absoluut niet buiten kunnen. Het wordt overal bij gegeten, zoals in NL vaak overal aardappels bij worden gegeten.

Als we bij de molen aankomen, wordt me direct en zeer duidelijk te kennen gegeven dat ik géén foto’s mag maken. Jammer, want het is een leuk proces om te zien. Maar Peter neemt me op sleeptouw en brengt me naar een andere molen, die op dit moment niet werkt. Daar mag ik wel foto’s maken 😎

Vrouwen, maar zeker ook kinderen, lopen met enorme bakken meel op hun hoofd naar huis. Het ziet eruit alsof het allemaal niks weegt…

Watertekort

Het tekort aan water is overal zichtbaar. En ondanks het feit dat er af en toe een overvloed aan regen valt, is dat dan weer net teveel om de droogte echt goed te verjagen. Het kan door de enorme droge en keiharde zandlaag moeilijk in de grond zakken en vormt dus gewoon riviertjes die naar het meer aflopen. Houdt het op met regenen, dan drogen de stroompjes op en alles blijft zoals het was … droog!

Toch zijn er wel initiatieven om die overvloed aan regen te gebruiken voor algemeen gebruik, zoals deze foto laat zien: op een dak staan twee grote plastic containers, die vol water staan en waar ze heel voorzichtig en zuinig mee omgaan!

Klein vee

Hoewel de grootste bron van inkomsten de visserij is, worden er ook kippen en geiten gehouden. Geitenvlees wordt zeker gegeten, maar is echt tweede keus heb ik het idee. Peter vertelt dat als er geen vis is, de mensen naar de slagers gaan die het geitenvlees aan het bakken zijn. Gevraagd om een foto word ik woedend aangekeken: nee natúúrlijk niet! Ik durf het ook niet stiekem te doen, want hij loert me na tot ik de hoek om ben verdwenen… Hij heeft me door, denk ik 😏

Later, als we weer langslopen, is hij blijkbaar even weggelopen: het vuur brandt maar het geitenvlees van de grote plaat is blijkbaar al klaar. Ik maak toch maar een foto …

Afval

Ik blijf het lastig vinden, dat er zo nonchalant met afval wordt omgegaan. In Kenia ben ik wel eens de discussie aangegaan: waarom gooi je je lege waterflesje nou gewoon van je af? Mensen kijken je aan of ze water zien branden. Vaak is de verbaasde vraag vervolgens: maar wat moet ik er dan mee doen?

Ook in Malawi zijn de afvalhopen groot, smerig en ze stinken. De geiten en kippen scharrelen er hun kostje bijeen. Maar er bloeien vervolgens ook mooie bloemen … het blijft dubbel 😔

Auto

Nu ik al zoveel jaar in Afrika rondloop, zijn er eigenlijk nauwelijks verrassingen meer. En toch … als ik verderop het karkas van een autootje zie staan, ben ik toch weer verbaasd. Wat doet dat ding daar midden op het weggetje, waarom is ie niet weggehaald, van wie is dat ding eigenlijk en hoe lang staat ie er al? Maar ik weet, antwoorden hierop hoef ik niet te verwachten, ook van Peter niet. Het is gewoon zo en niemand verwonderd zich erover. Ook ik glimlach en accepteer … Het wordt daarom voor mij een object om te fotograferen. En dit levert dan ook weer verbaasde blikken op: waarom zou je zoiets nou fotograferen … 😂😂😂

Hard werk

Ondanks de bewolking begint het langzaam aan wat warmer te worden. Nou ja, behoorlijk warmer. En het wordt ook wat drukker overal. Er zijn mannen aan het werk om een huisje af te maken (gokje), verderop zit een vrouw op haar veranda, de korhoenders krijsen wat af in een tuintje en verstoppen zich meteen als wij langslopen. Kinderen spelen overal en staren ons na.

We lopen door kleine steegjes naar de haven, waar de dag al heel lang geleden is begonnen.

Vissers nemen even de tijd voor een spelletje Bao. Een onduidelijk knikkerspel waarbij knikkers van holletje wisselen, maar waarom is mij een raadsel. Het gaat ook zo snel dat ik geen idee heb wat ze nou aan het doen zijn.Ik heb er al een foto van heb gemaakt als blijkt dat ik nog moet onderhandelen over de prijs. Mmmm, beetje laat 😎en ik wimpel het dus glimlachend af. Maar dat vinden ze dan ook weer niet goed: ik moet een foto maken, maar … alléén van het spel 😇 en dat doe ik dus heel braaf!

Vis, vis en nog eens vis

Bij de huisjes staan de schone stellages met bamboe matten klaar voor een nieuwe lading vis, maar in de haven zijn er al heel veel volgeladen. De visjes worden bijna allemaal aan de lucht en in de zon gedroogd of in porties gekookt. Als ik het goed begrijp, gebeurt dat koken nadat ze zijn gedroogd.

Enkele bamboe matten zijn leeg, maar vele zijn al volgelegd met die kleine, zilverkleurige visjes. Ik zie zwermen vliegen en vliegjes erboven hangen, kippen en kuikentjes die onder de matten scharrelen, een visser die even onder een mat een dutje doet. En soms ineens een vuurtje met een (per ongeluk?) gevangen grote vis erop. De manden met al eerder gedroogde visjes staan klaar om verhandeld te worden…

Ik moet denken aan een uitnodiging (in 2015) om te komen eten bij een van de guards van de Greenshop waar ik toen als vrijwilliger werkte. De visjes maakten, naast nsima, een belangrijk deel uit van de maaltijd en ik herinner me nog goed hoe mijn maag en darmen daar na een poosje op reageerden … 🤢🤮 Dat was geen pretje!

Boten en bootjes

Van de kano-achtige bootjes wordt heel veel gebruik gemaakt. Peter vertelt me dat ze van één boomstam worden gemaakt en dat ze wel 15 jaar meegaan. Af en toe moet er wel wat gerepareerd worden, maar plastic of een ijzeren plaatje doet wonderen. En de grote, zware netten liggen op het strand klaar voor het volgende vertrek.

Maar er zijn ook andere boten, die met een buitenboord motor zijn uitgerust. Ik krijg nooit genoeg van de namen van die boten, waarin natuurlijk God vaak een grote rol speelt.

Voordat ik ze in de gaten heb, heeft een groot aantal kinderen mij al gespot! Ze zitten in een kano die overdwars op een motorbootje is gelegd. Mogelijk moet ie gerepareerd worden, maar voor nu is het een heerlijk plekje voor de kinderen! Ze joelen en roepen en zijn apetrots dat ze op de foto mogen. Ik zwaai en ze zwaaien natuurlijk terug …

Markt

Overal, in elk dorp of stadje in Afrika, vind je een markt en het is altijd geweldig om daar je inkopen te doen. Ik stap er redelijk ontspannen rond, zie de mooiste kleuren, de lekkerste en meest verse groenten en fruit en sta enthousiast te fotograferen. Maar Peter tikt me op mijn schouder: nee, niet doen, eerst vragen. He, verdikkeme, vergeten, sorry! Maar een momentje later denk ik: nee, ik wil dat eigenlijk helemaal niet. Mensen gaan dan ontzettend poseren en daar hou ik niet van. Ik wil de pure foto, de natuurlijke situatie. Jammer! Bij de schoenmaker koop ik nog een paar slippers voor 1500 kwatcha (1,30 euro), want ik zou ik niet zijn 😏, als ik niet iets essentieels ben vergeten mee te nemen. Sandalen zijn prima, maar slippers onontbeerlijk!

Moe

Ik loop inmiddels, na een kleine twee uur, zo’n beetje met mijn tong op mijn schoenen. Het is met die bewolking benauwd warm geworden en mijn idee van een ‘korte wandeling’ moet fors worden bijgesteld. Af en toe, als Peter een bekende tegenkomt en even druk in het Chichewa staat bij te praten, laat ik me op een muurtje of een steen zakken om even uit te rusten. En ik kijk om me heen en constateer dat er toch wel heel veel gesjouwd wordt en vaak door vrouwen. Toch een beetje jaloers loop ik langs de motor-taxi’s, maar ik laat me niet kennen. Ik wil de rest van de route ook lopen, ook al sop ik zo langzamerhand mijn sandalen uit…

 

School

Eigenlijk ben ik niet op een goed moment in Malawi. Het is namelijk vakantietijd en de scholen zijn allemaal dicht. Toch lopen we even langs de school waar ook Peters kinderen op zitten. Hij heeft twee kinderen, één van 14 en één van 4 jaar. En zijn dochter van 14 doet dit jaar ‘eindexamen basisonderwijs’ en daarom zitten alle kinderen uit haar klas zo midden in de vakantie wel bijeen om het examen voor te bereiden!

We mijden het lokaal en lopen langs een groep leraren, die in de schaduw onder de bomen aan het vergaderen is. We lopen door, heel zachtjes pratend over de dromen van ouders over de toekomst van hun kinderen. Peter vraagt hoe dat in NL is en hij vertelt hoe het in Malawi werkt. Het ligt heel erg vast in een systeem van ‘scoor je hoog, krijg je kansen’. Het is me al eerder door Aaron uitgelegd: de basisschool is gratis, de middelbare school niet maar wel betaalbaar. En alleen als je daar goed/uitstekend presteert, kom je in aanmerking om verder te leren en dat is maar weggelegd voor een heel klein percentage leerlingen. En de overige leerlingen? Die kunnen niet zomaar kosteloos een vak leren, MBO en HBO bestaan niet. En dan ben ik al gauw weer terug bij OneHeartMalawi, die dat gat graag wil dichten …

Terug

We lopen terug, hoewel … ik sjok meer dan ik loop. Ik zie grote kuddes geiten naar eten zoeken op een droog, zanderig stuk land, zwaai naar kinderen die enthousiast terugzwaaien en ‘hello’ roepen, laat het kleine meiske met haar roze broekje haar foto zien waarna ze giechelend naar haar vriendjes rent, en ik raak (zoals altijd) geroerd door een kind met een kindje op haar rug en een fietsje in haar hand.

In de lodge bedank ik Peter en slof naar mijn cabin. Ik ga zitten en beloof mezelf dat ik vandaag niet meer van mijn stoel voor mijn hutje hoef op te staan …

Met een vermoeide groet,

Grada / Nadzua